BISMILLAHIR-RAHMANIR-RAHIM
1. Allahu Teala Fussilet Suresi’nin, 10. Ayetinde şöyle buyurur: “O, yer içinde sabit dağlar yerleştirdi. Orada bereketler yarattı ve orada tam dört günde isteyenler için fark gözetmeden gıdalar takdir etti”.
2. Allahu Teâla Zariyat Suresi’nin, 20-22 Ayetlerin de şöyle buyurur: “Kesin olarak inananlara, yer içinde ve kendi içinizde Allah’in varlığına nice deliller vardır, görmez misiniz? Semada da rızkınızı ve size vâdedilen başka şeyler vardır.”
3. Allahu Teâla Talâk Suresi’nin, 3. Ayetinde şöyle buyurur: “Ve Allah’tan korkan kimseye bir çıkış verir (bütün darlıklardan) ve ona hesap etmediği yerden rızık verir.”
Kur’âni Kerīm’in bu 3 yeri bize inanç olarak bu konunun başlığını açıklar.
Allahu Teâla arşı yarattığında, insan Arş’a inmeden önce, O Subhanehu ve Teâla el levhul mahfuz’a istisnasız dünya ve ahireti ilgilendiren herşeyi kaza ve kader olarak yazdi. Bütün yaratılanları ilgilendiren ve onlara olacakları, kudreti ve herşeyi kuşatmasi ile.
Ya önceden yazılan (kaza) veya mukadderat (kader) ile ve tabi ki insanların kendi isteklerine göre. Ondan sonra yerde mukadderat (kader), önceden belirlenen (kaza) ile bütün canlılar kiyamete kadar rızıkları verilmiştir.
Ve bu vergi kader, kadr ve miktar (mukadderat veya özellikleri (kader) ile, takdir ölçü ile (kadr) ve hesaplama (mikdar) ile.”
Ve demin bahsettiğimiz gibi Allah’ın yer içinde verdiği bu vergi, 4 gün içinde verildi.Bu Kur’ān ayetinde buyurulduğu gibi. Ama bu Allahu Teâlâ’nın 4 günde getirdiği veya o kadar sürdüğü anlamına gelmez. Çünkü bu Kudretullah Teâla’ya karşıdır ve o şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz, O’nu ilgilendiren O bir şey dilerse ona ol de ve o olur.”
Ve Hadisi Kutsi’de de şöyle buyurur: “benim vergim konuşmamdır ve benim engellemem de konuşmamdır, ben bir şey dilersem ona ol derim ve o olur.”
Peki bunu nasıl anlamalıyız?
Cevap:
Buradan anlarız ki, bu rızık için süre günleri yaratılanlar olarak yer içine gelmeleri yani arş ile yaratılan olarak içine girmek, yani mahlukun kudreti ile mahlukun kudreti, yani Halik’ın kudreti ile mahlukun kudreti değil.
Bu mümkün değil, bunu izah etmek için örnek olarak diyorsun ki, araba ile Kayseri’den Ankara’ya 4 saat sürer. Ankara’ya varmak. Bu araba ile olan mesafeyi yani iki yaratılan olarak 4 saat kapatıyor. Ve bunun Halık’ın kudreti ile bir alakası yoktur.
Ancak ancak mahlukun mahluk ile. Aynı gökler ve yerlerin 6 günde yaratılması gibi. Levhul mahfuz’da yazılı olan Muradullah, yani Allah’ın muradi, Allah’ın isteği ile gayb’dan hazır olan aleme gelir. Ve Allah sebebi musebbep ile yani sebebi ve sebep olan ile devam ettirir yaratılan ile ve tabi ki onlar zaman alıyor.
Allahu Teala’nin bize sebepleri ve araçları almamızı ve her sebep olanın yaratılanlara sebep olduğunu gösterir.
Kehf Suresinin, 83-88 Ayetlerinde buyurulduğu gibi: “Ve onlar sana zulkarneyni sorarlar. De ki, size ondan bir anı okuyacağım. Biz onu yer içinde kudret sahibi kıldık ve ona her konuda (amacına ulaşabileceği) bir sebep verdik. O’da bu sebebi takip etti.”
Ve aynı şekilde dediğimiz gibi Adem’in (as) yaratılışından önce bütün canlıların rızkı Levhul Mahfuz’da vardı ve arşın yaratılışın’dan sonra Allahu Teâla bu rızka arş’da takdir edilmeyi emretti. El Levhul mahfuz ve göklerle bağlantılı olarak, Allahu Teâlâ’nın buyurduğu gibi 4 gün süren. Ve Allahu Teāla katında gökler yağmura yönelik. Ve herkesin rızkı kendisine takdir edilir, saniye’den saniye’ye, dakika’dan dakika’ya, saat’den saat’e, günden güne, haftadan haftaya, ay’dan ay’a, sene’den sene’ye. Rızık için şefaat yoktur ve ecel için de hile yoktur.
(Yani rızık almak için şefaat yoktur veya engellemek için ve ölümden kaçmak için hile yoktur.)
Yani yarının rızkını bugünden alamazsın vs..
Ve bütün canlılar için ve insanlardan müslümanlar ve gayri müslimler. Ve demin ki bahsettiğimiz Kur’ān Ayetlerinden anlaşilir ki ,Allahu Teâla’dan bütün yaratılanların rızkı yer içinde 4 günde verildi.
Kur’an’ın bir başka yerinde ise, göklerin bize rızık verdiği buyrulur.
Burada belki bir çelişki olduğu düşünülebilir, ama bu kesinlikle doğru değildir. Ve biz bunu şu şekilde izah edeceğiz:
Rızık su ile bağlantılıdır, her tür bitki, ağaç, meyve ve sebze besin olarak yediğimiz her şey aynı şekilde hayvanlarda da… Yani insan, hayvan, bitkiler ve kuşlarda su ile bağlantılıdır.
Su olmazsa, hepsi ölür. Ve bütün arş’da nehirler veya su yoktur, arş’da su olmayan yerlerde vardır, dağlar ve su olmayan belirli yerler gibi. Zengin yer olmalarına rağmen ve çeşitli gıda türlerinin olmasına rağmen meyve, buğday, bitkiler vs..gibi yani yetişmek için zengin yerler, ama sadece suya ihtiyaçlari vardir.
Eğer su olmazsa, bu çeşitler olmaz. O yüzden insanlar oralarda yaşayamaz, ama Allahu Teāla bulutları su ile doldurdu ve rüzgarlarla, ve bir meleği yani Mikail (as)’i görevlendirdi. Bulutları yerden yere yönlendirmesi için, oralara yağmur yağması ve bu tür gıdaların ve besinlerin büyümesi için.
Ve bunlar zahirde (bakılan) yukardan gelen su, toprağa verilen rızkı çıkaran. Yani burda bu Ayetin zahiri anlaşılır ve bunu daha çok açıklayabiliriz. Gökten olan rızkı ilgilendiren olarak anlamını, Allah’tan el Levhul Mahfuz’da yazdığı ve bunun anlamı rızkın sadece Allah’ta olduğu ve kimsenin bunun üzerinde bir etkisi olamayacağı.
Yani insan yaratılmadan önce ve Allah’ın Mikail’e (as) verdiği emir, onun bulutları yerden yere yönlendirmesi ordan yere yağmurun yağmasi için, ki bitkiler ve bütün rızık ve gıdaların bu yerden çıkması. Bu Allah’ın arş yaratıldığın’dan beri o yere takdir ettiği rızık’tir.
İnsanların, hayvanların ve kuşların bu yerde yaşamaları ve onların rızkının o yerde önceden yazıldığı için ve belirli bir zamanda bunu almaları için. Ve tabi ki insan o yerde yaşarsa, ona orda yazılan rızkı yukarı çıkıpta alamaz. Onun yukardan ona gelmesi gerekir.
Bunun anlamı, rızık sana gelir ve sana yani bulunduğun yere gönderilmiştir. O yüzden Allahu Teâla mülk Suresinde şöyle buyurur: “O’nun (yer içinde) yanlarından gidin ve onun (Allah’in) rızkından yiyin” Yani yer içinde sadece Allah’ın emirleri doğrultusunda gidip çalışman gerekir. Çünkü çalışmak farzdır ve rızkın yukardan sana gelecektir. Ve Allah ile gitmek gerekir onun düzenine göre ki rızık helal yoldan gelsin. Çünkü rızkın aklı yoktur birini seçmek için. O yüzden Allahu Teâla şöyle buyurur;
“Ve Allah’tan korkan kimseye bir çıkış verir ve ona hesap etmediği yerden rızık verir.”
Yani rızık gök ve yer ile bağlantılıdır. İnsanlara ve diğer yaratılanlara gitmek için ve hepsi yukardan Allah tarafından düzenlenmiştir. Ve yer içinde yer hazineleride olabilir rızık olarak ve yukardan Allah’tan sana ilham gelebilir, her şeyi doğru yapman için. Buda bir tür rızık’tır veya Allah senin salih ameller işlemeni nasip eder, buda yukardan gelen bir rızık’tir. Veya Allah sana yukardan çocukların olmasını yazar ve yazı vuku bulup çocukların olduğunda buda bir rızık’tir vs…
Ve bu konunun bu kısaltma ile açıkladığını düşünüyoruz.
Vallahu Teāla ala ve Alem.
