*Kur’an Öğretmendir!*
Başarılı bir kumandan (lider, komutan vs.) ve müdür olmak isteyenler için, Kehf suresindeki başarılı komutanın 21 sıfatı.
Allah’ın Kitabında, Kehf Suresi’nin bir sayfasında geçen Zülkarneyn kıssası, başarılı komutan Zülkarneyn’in 20’den fazla sıfatını içine almış ve komutanda bulunması gerekli olan işte şu teknik ve ahlaki sıfatları ilginç bir şekilde toplamıştır:
*1- Temkin (Kudret Sahibi Olmak) :*
Liderliğin tamamının gerektirdiği ilk şey; komutanın, ondan istenilen hedefleri gerçekleştirmesini mümkün kılan salahiyet (yetki, kudret) sahibi olmasıdır. Bu nedenle, kıssanın başı şöyleydi:
*”Muhakkak ki Biz, onu yeryüzünde kuvvetlendirdik (destekledik).”*(Kehf,84)
*2- İlim :*
İlim, insanın hedefleri gerçekleştirmek ve neticeler elde etmek için kendisi yoluyla istediklerine ulaştığı bir vesile (yol) ve sebeptir. Bu nedenle komutanlara (liderlere) düşen, yapmaları gerekenleri gerçekleştiren ilmi elde etmek için çaba göstermektir.
*”Ona her şeyden (her şey için) bir sebep (bir vasıta ve yol) verdik.”*(Kehf,84)
*3- İlmin Sebeplerine Tutunmak :*
Kur’an, ilmi sadece liderlik sıfatı olarak belirlemekle yetinmedi. Fakat onu, bu ilimle amel etmenin ve ilmin sebeplerine tutunmanın gerekliliği takip etti.
*”Böylece bir sebebe tâbî oldu (bir yol tuttu).”*(Kehf,85)
*4- Otorite :*
İşaretleri belli bir yolu (program, yöntem) izleyen liderlik, mükafat ve ceza teorisine (yaklaşımına) dayanır. İnsanları hevâlarına (heveslerine) bırakmaz.
*” “Ey Zülkarneyn! Ya (onları) cezalandırırsın ya da haklarında iyilik yolunu tutarsın” dedik.”*(Kehf,86)
*5- Adalet :*
İnsanlar arasında adalet ile hükmetmek, tebaanın, itaat edenlerin ve onlara uyanların rahatlık ve huzurunu garantileyen bir ilkedir. Zalim olan, hayatını güvence altına almak (iyice yerleştirmek) ve insanların güvenmesi (inanması) için ipleri eline alır.
*”Güneşin battığı yere varınca, onu siyah balçıklı bir su gözesinde batar (gibi) buldu. Orada (kâfir) bir kavim gördü. “Ey Zülkarneyn! Ya (onları) cezalandırırsın ya da haklarında iyilik yolunu tutarsın” dedik. Zülkarneyn, “Her kim zulmederse, biz onu cezalandıracağız. Sonra o Rabbine döndürülür. O da kendisini görülmedik bir azaba uğratır” dedi. Her kim de iman eder ve salih amel işlerse, ona mükâfat olarak daha güzeli var. (Üstelik) ona emrimizden kolay olanı söyleyeceğiz.” “*(Kehf,86-88)
*6- İşini İyi Yapanı Mükafatlandırmak :*
İşini iyi yapan kişiyi mükafatlandırma (teşekkür), onun işini iyi yapmaya devam etmesine yardım eder. Ayrıca bu işin kendisine dönüşünün dünyada ya da ahirette olabileceğine dair o kişiye bir hatırlatma olabilir.
*”Ona mükâfat olarak daha güzeli var. (Üstelik) ona emrimizden kolay olanı söyleyeceğiz.”*(Kehf,88)
*7- Hareketin Dinamikliği :*
Başarılı bir komutan (lider), faaliyet sahasını baştan sona dolaşır ve liderlik merkezinde oturmaz. Haberlerin kendisine iletilmesini beklemez. Bu nedenle Zülkarneyn, Allah’ın onu dünyaya halife seçerek ondan istediklerini gerçekleştirmek için, doğudan batıya mülkünün dört bir yanını dolaştı.
*”Güneşin battığı yere varınca, onu siyah balçıklı bir su gözesinde batar (gibi) buldu. Orada (kâfir) bir kavim gördü. “Ey Zülkarneyn! Ya (onları) cezalandırırsın ya da haklarında iyilik yolunu tutarsın” dedik.”*(Kehf,86)
*”Güneşin doğduğu yere ulaşınca, onu kendileriyle güneş arasına örtü koymadığımız bir halk üzerine doğar buldu.”*(Kehf,90)
*8- İletişim Kurmak ve Şikayetleri Dinlemek :*
Başarılı bir lider, kendisi ile kendisinden sorumlu olduğu kişiler arasında iletişim yolları kurmalı, her derece ve gruptan bütün herkesi dinlemeli ve iletişim hiçbir engel olmaksızın, doğrudan olmalıdır.
*”Dediler ki: “Ey Zülkarneyn! Ye’cüc ve Me’cüc (adlı kavimler) yeryüzünde bozgunculuk yapmaktadırlar. Onlarla bizim aramıza bir engel yapman karşılığında sana bir vergi verelim mi?” Zülkarneyn, “Rabbimin bana verdiği (imkân ve kudret, sizin vereceğiniz vergiden) daha hayırlıdır. Şimdi siz bana gücünüzle yardım edin de, sizinle onların arasına sağlam bir engel yapayım” dedi.”*(Kehf,94-95)
Sonra, çoğu insanların hızlıca üzerinden geçtiği durum gelir. Ancak bu durum, komutanda (liderde) bulunan ahlaki sıfatlardan bir grubunu belirler.
Liderin tebaası, onun kendileri için çalışması karşılığında dünyevi bir ücret sundukları zaman, kesin bir şekilde reddeder ve Allah’ın kendisi üzerindeki sevabını tercih eder.
*” “Onlarla bizim aramıza bir engel yapman karşılığında sana bir vergi verelim mi?” Zülkarneyn,“Rabbimin bana verdiği (imkân ve kudret, sizin vereceğiniz vergiden) daha hayırlıdır.” dedi.”*(Kehf,94-95)
*9- Meşru Olmayan Kazanç Kapısını Kapatmak :*
Liderin, kendisini çalışma ile sorumlu tuttuğu kişinin ücretini almaya hakkı yoktur. Makamından ya da Allah’ın ona verdiği imkândan dolayı (Allah’ın onu güçlendirmesi ile oluşan gücünden dolayı) herhangi bir hediye ya da vergi kabul edemez.
*10- Sorumluluk Hissetmek :*
Lider (komutan), yönettiği kimselere karşı sorumluluk hissettiği zaman, arkasında kazanç elde etme olmaksızın onların (tebaasının) hizmetlerini gerçekleştirme sorumluğunu üstlenir.
*11- İffet ve Elin Temizliği (dürüstlük, güvenilirlik) :*
Hakiki lider (komutan), tebaasını korumayı ve onların hizmetlerini gerçekleştirmeyi delil göstererek, onların ihtiyaçlarını, isteklerini sömürmez ve servetlerini (zenginliklerini) gasp etmez.
*12- Mazluma Destek (Yardım) :*
Mazluma yardım etmek, karşılığa ihtiyaç duymaksızın gereklidir. Bu Zülkarneyn’de açık bir şekilde görünmektedir.
*13- Toplu Çalışma :*
Bu Allahu Teala’nın ayetinde geçen Zülkarneyn’in sözünde açıktır:
*”Şimdi siz bana gücünüzle yardım edin de..”*(Kehf,95)
*14- Beşeri Güçlere En Uygun Görevlendirme :*
Zülkarneyn, kavmin güçlerini en iyi şekilde görevlendirdi (kullandı) ve onlardan güçleri ile yardım istedi, para ya da ilim ile değil.
*15- Liderlikten Sadır Olan (Liderin Verdiği) Talimat ve Emirlerin Açık Olması :*
Zülkarneyn istediği şeyler hususunda gayet net (sınırları belli) ve çok çok açıktı.
Allahu Teala’nın ayetinde de Zülkarneyn’in söylediği gibi:
*” “Bana (yeterince) demir madeni getirin” dedi. İki yamacın arasındaki boşluğu (dağlarla) bir hizaya getirince, “körükleyin!” dedi. Demiri eritip kor (gibi) yapınca da, “Bana erimiş bakır getirin, bunun üzerine boşaltayım” dedi.*(Kehf,96)
*16- Mevcut Kaynakların Kullanılması :*
Onların ellerinde bulunan, demir, bakır gibi kaynaklardan kullanmıştır.
*17- Talim (eğitim) ve Yönlendirme :*
Zülkarneyn onlara dayanıklı seddin nasıl yapılacağını öğretmiştir.
*18- Çalışmayı (işi) Öğretme :*
Eğitimin görülebilir değil, gerçekçi, işlevsel ve dokunulabilir olması için, çalışmada onlara katılmıştır.
*19- Gücü, onarım ve ıslahta (yenilikte) kullanma.*
*20- Hedefi (istenileni) En Kolay Yollarla ve Mümkün Olabilecek En Az Hasarla Gerçekleştirmek:*
Zülkarneyn’in ye’cüc ve me’cüc’ü öldürmesi mümkündü. Fakat o onları azletmeyi ve en kolay yollarla onların şerlerini bastırmayı tercih etti.
*21- Allah’ın Fadlına Karşılık Tevazu :*
Başarı Allah’tandır. Her başarılı liderin bilmesi gerekmektedir ki; Allah’ın birisi üzerinde tevfiki (yani başarısı) olmasaydı, o kişi başaramazdı. Bu nedenle Zülkarneyn şöyle demiştir:
*”Bu, Rabbimden bir rahmettir.”*(Kehf,98)
*Kur’an En Hayırlı Öğretmendir.*
Sayyid Magdy Dawoud
